Όλοι μας μεγαλώσαμε με ταινίες της Disney και χαριτωμένες εικονογραφήσεις παραμυθιών όπως ο Πινόκιο, η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων και η Μικρή Γοργόνα. Ίσως για να μας μεγαλώσουν σωστά, μας έκρυψαν την πραγματική υπόσταση αυτών των παραμυθιών.
Η λογοκρισία παραμυθιών είναι γνωστή σχεδόν από την εμφάνιση τους στη διδακτική πράξη, ενώ το να παραλλάξεις την υπόθεση και τα πρόσωπα ταιριάζει με την προφορικότητα της διάδοσής τους. Αν προσπαθήσουμε να διηγηθούμε ένα παραμύθι που έχουμε ακούσει, σίγουρα θα παραλείψουμε κάτι. Αφήνοντας κατά μέρους αυτά τα χαρακτηριστικά των παραμυθιών, οι περισσότεροι αγνοούν την πραγματική, αλογόκριτη, γραμμένη από το δημιουργό τους εκδοχή των πασίγνωστων σήμερα παραμυθιών. Σε γενικές γραμμές, όσοι αγαπημένοι ήρωες παραμυθιών δεν βρήκα θάνατο ή την αγάπη τους να φεύγει, χρειάστηκε να περάσουν από πολλές αιματηρές και σκληρές περιπέτειες μέχρι να βρουν το «ζήσαμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα» τέλος τους.
Λυπάμαι που θα σας το χαλάσω, αλλά τ’ αυθεντικά παραμύθια διαφέρουν πολύ από αυτό που ξέρετε και δεν έχουμε πάντα γάμους και χαρές στο τέλος.
Η Άριελ η μικρή γοργόνα, παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν δυστυχώς όταν άφησε την ουρά της και τη φωνή της για να πάρει ανθρώπινα πόδια και ν’ αναζητήσει τον πρίγκιπα της, βρίσκεται πιο κοντά στο θάνατο παρά στον έρωτα. Χωρίς τη μαγική φωνή και με ματωμένα πόδια της, δεν καταφέρνει να προλάβει τον πρίγκιπά της που παντρεύεται μια άλλη γυναίκα. Η προθεσμία που της έδωσε η μάγισσα του παραμυθιού λήγει και η Άριελ γίνεται αφρός της θάλασσας.
Καμία παιδική ή κινηματογραφική διασκευή δε νομίζω πως είναι ικανή να περιγράψει το θαυμαστό κόσμο του Πήτερ Παν ή της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων. Η Τίνκερ Μπελ παρουσιάζεται σαν τη νιαζάρα φύλακα άγγελο του Πήτερ Παν, ενώ ουσιαστικά είναι μια σχεδόν δαιμονική νεράιδα που ζηλεύει αφόρητα τη Γουέντι και προσπαθεί να την σκοτώσει, ενώ τα ηρωικά παιδιά της Χώρας του Ποτέ αρνούνται να μεγαλώσουν διατηρώντας μια μικρομέγαλη συμπεριφορά που προκάλεσε μεγάλο διάλογο στους λογοτεχνικούς κύκλους. Για την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων δεν μπορώ να πολλά. Στα δικά μου μάτια είναι ένα κορίτσι με πολλαπλή προσωπικότητα που καλείται να ορίσει τι είναι ηλικία, ζωή και πως αλληλεπιδρούν οι άνθρωποι μέσα από μια εξωφρενική σχεδόν αλληγορία.
Η Ραπουνζέλ θα βρει το χαρούμενο τέλος της έχοντας χάσει πρώτα τα όμορφα μαλλιά της, μα ο πρίγκιπάς της θα είναι πλάι της τυφλός, καθώς η μάγισσα/μητριά θα κόψει τα μαλλιά της Ραπουνζέλ πιάνοντας επ αυτοφόρω τον πρίγκιπα να προσπαθεί να σκαρφαλώσει στον πύργο της.
Η κακιά μητριά της Σταχτοπούτας, δε δοκιμάζει απλώς το γοβάκι στις κόρες της, αλλά τους «λειαίνει» τις φτέρνες με ένα μαχαίρι, καταλήγοντας βαθιά πληγωμένες. Αυτή την «λεπτομέρεια» είδαμε πρόσφατα και στην ευφάνταστη κινηματογραφική μεταφορά της μουσικής παραμυθοσαλάτας «Into The Woods» που έφτασε ως τα περσινά Oscars.
Ο δικός μου αγαπημένος ήρωας ήταν ο Πινόκιο μέχρι που πέρσι ένας Ιταλός ερασμίτης μου διηγήθηκε την πραγματική ιστορία του ομοεθνή του Carlo Collodi. Ο Πινόκιο πρωτοεκδόθηκε το 1881 ως τραγωδία. Ο νεαρός σκανταλιάρης με τη μύτη του να μεγαλώνει όταν αγχώνεται (αγχωνόταν κι όταν έλεγε ψέμματα), ξεγελά τον δημιουργό του Τζεπέττο, ο οποίος καταλήγει στη φυλακή με σκληρές κατηγορίες. Η καλή νεράιδα δεν μπορεί πια να βοηθήσει τον Πινόκιο γιατί όταν φτάνει στο σπίτι της τη βρίσκει νεκρή. Οι μεγάλοι εχθροί του Πινόκιο, η Γάτα και η Αλεπού, του σπάνε το πόδι και τον κρεμάνε ανάποδα από ένα δέντρο, με μια σακούλα στο πρόσωπο προκαλώντας του τελικά θάνατο από ασφυξία. Πολλοί μάλιστα λογόκριναν τον Πινόκιο σαν ένα δαιμονικό ήρωα που συμβολίζει το Διάβολο και τη Μεταμόρφωση.
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα που μου έρχονται στο μυαλό όταν μιλάω για παραμύθια, αλλά δε θα ήθελα να σας απομυθοποιήσω όλα όσα σας διηγήθηκαν μικροί.
Και δεν έζησαν αυτοί καλά, αλλά θα ζήσουμε εμείς καλύτερα.
Γράφει ο Αναστάσης Πινακουλάκης
Pingback: Σε αυτήν την βιβλιοθήκη μπορείς να διαβάσεις για την τύχη του Jon Snow! - Mystudentpass.gr
Pingback: Διαβάζοντας το Μικρό Πρίγκιπα ως μαθητής Δημοτικού και ως φοιτητής: Ένα διαφορετικό βιβλίο - Mystudentpass.gr