Μέσα Ιουλίου, Χαλάνδρι. Ενώ η Αθήνα βράζει στους 38 βαθμούς, ένας άντρας βγάζει έξω τα σκουπίδια του χωρίς να φοράει μπλούζα. Είναι ο 4ος που βλέπω μέσα σε μια εβδομάδα και δεν αναφέρομαι στην παραλία, αλλά σε διάφορες γωνιές της πόλης. Την ίδια στιγμή, κάποιος σχολιάζει κάτω από φωτογραφία στο Instagram μου, στην οποία φοράω μπουστάκι αντί για σουτιέν, «Πολύ αποκαλυπτική 👎».Έτσι λυτά και λακωνικά, με μόλις δυο λέξεις κι ένα emoji, εναπόθεσε την αρνητική του κριτική, μετά από κακούς – από μεριάς μου – υπολογισμούς του επιτρεπτού μέτρου αποκαλυπτικότητας. Κι ερωτώ, μήπως να αφήναμε στην άκρη τον υποκριτικό πουριτανισμό;
Το γυναικείο σώμα έχει αποτελέσει συχνά και συστηματικά πεδίο πειθάρχησης, ελέγχου και κριτικής. Η κοινωνία μας ευθύνεται για τη φυσικοποίηση – ως κοινώς αποδεκτής – της αντίληψης ότι η γυναίκα (και κατ΄επέκτασην, το σώμα της) αποτελεί το ωραίο φύλο, αντιστικτικά με τον άντρα που αποτελεί το «δυνατό». Η «ωραιότητα» του φύλου μου συνδέεται φυσικά με την ερωτική και αισθητική ικανοποίηση της κοινωνίας γενικότερα και του άντρα ειδικότερα. Για τον λόγο αυτό, η θέα ενός γυναικείου σώματος ή έστω των ερωτικών του μερών – ερωτικά ορισμένα από τον κοινωνικό περίγυρο κι όχι από κάποιον νόμο της φύσης – προσλαμβάνεται ως κάτι σεξουαλικό και, ανάλογα με την περίσταση, δέχεται και την κριτική που του αρμόζει. Ένα γυναικείο γυμνό σε έναν καμβά είναι τέχνη, σε μια γιγαντοαφίσα με ένα αυτοκίνητο δίπλα της είναι διαφήμιση, σε ένα βιβλίο βιολογίας είναι επιστήμη και σε μια φωτογραφία στα social media είναι «πολύ αποκαλυπτική 👎».
Τι να γίνει όμως που εμείς οι ίδιες δεν είμαστε κομπλέ με το να κρίνεται κατά το δοκούν κι εκ των έξω, η αποδοχή των μελών του σώματός μας; Τι να κάνουμε που δεν νιώθουμε άνετα με τον χαρακτηρισμό του φύλου μας ως «ωραίου» αλλά αδύναμου, «ωραίου» έτσι τσουβαλιαστά λες και όλα τα θηλυκά homo sapiens είναι τα ίδια. Η σύνδεσή μας με την ομορφιά μάς φέρνει σε δύσκολη θέση, ακριβώς γιατί η ομορφιά αυτή ορίζεται από τα πάνω και κάθε φορά που ξεφεύγουμε από αυτήν την ασφυκτικά ορισμένη και ταυτόχρονα αφηρημένη έννοια, είμαστε «πολύ αποκαλυπτικές 👎».
Επιστρέφοντας στο θέμα του σουτιέν, θα ήθελα να πω τα εξής. Για πολλές από εμάς, το κοινωνικά αποδεκτό αυτό εσώρουχο είναι μια επίπονη ιστορία, οι ρίζες της οποίας χάνονται κάπου στην προεφηβεία μας. Οι φήμες θα έχουν φτάσει και σε΄σένα φαντάζομαι, ότι η αγαπημένη στιγμή της ημέρας για μια γυναίκα είναι όταν βγάζει το σουτιέν της. Ε, οι φήμες αυτές αληθεύουν. Τα σουτιέν για κάποιες από μας είναι άβολες, άκομψες κι επώδυνες φωλιές για το στήθος μας. Για κάποιες άλλες είναι σωτήρια επιλογή. Όπως και να΄χει θα έπρεπε να είναι μια προσωπική επιλογή κι όχι μια εξωτερική επιβολή. Προφανώς, αν δεν έχεις βυζιά ΔΕΝ μπορείς να έχεις άποψη πάνω σε αυτά. Κι αν η θέα ενός στήθους μέσα από ρούχα σε φέρνει σε δύσκολη θέση, για αισθητικούς πάντα λόγους, μάθε ότι δεν είχαμε κανένα σκοπό να σε ικανοποιήσουμε εξαρχής. Δεν τελούμε χρέη μπιμπελό!
Πριν προχωρήσουμε παρακάτω, ας κάνουμε ένα σύντομο μάθημα ανατομίας: Θηλές και πώς να σταματήσετε να τις φοβάστε. Οι θηλές είναι μικρές εσοχές στο στήθος, οι οποίες στις γυναίκες χρησιμεύουν κυρίως για τον θηλασμό. Επίσης, σε όλα τα φύλα οι θηλές συνδέονται συχνά, αλλά όχι πάντα, με την ερωτική διέγερση, λόγω των νευρικών απολήξεων. Γιατί λοιπόν η κοινωνία φρικάρει τόσο με τις γυναικείες θηλές; Επειδή εκκρίνουν γάλα, σε αντίθεση με τις αντρικές; Αυτή εξάλλου είναι η μόνη τους διαφορά. Τότε γιατί δε φρικάρει και με κουτάκια εβαπορέ; Μήπως φρικάρει γιατί είναι ερωτογενείς ζώνες; Μα εξίσου ερωτογενείς είναι και στους άντρες. Επίσης, άλλες ερωτογενείς αλλά κοινωνικά αποδεκτές ζώνες αποτελούν τα χείλη, το στόμα, τα αυτιά, ο λαιμός, τα δάχτυλα των ποδιών, τα γόνατα, τα μαλλιά, τα μπούτια, ο θώρακας, οι ώμοι (σωστά μάντεψες, αυτή η λίστα είναι ψιλο-ατέλειωτη).
Κι ας επιστρέψουμε για μια τελευταία φορά στο περίφημο σχόλιο. Thumb down 👎: η χειρονομία με την οποία ο Καίσαρας θα στερούσε μια ζωή, αυξάνοντας λίγο το βάρος των λιονταριών του στις ρωμαϊκές αρένες. Η χειρονομία που θα χρησιμοποιούσες σήμερα για να αξιολογήσεις μια μάπα ταινία, ένα παρακμιακό ξενοδοχείο ή ένα κακό burger. Το σώμα μου ΔΕΝ είναι τίποτα από τα παραπάνω. Δεν αποτελεί προϊόν ή υπηρεσία ανοιχτό σε κριτικές για την ποιότητά του βάσει της εμπειρίας σου. Το σώμα μου δεν υπάρχει καν προς τέρψη της ερωτικής σου ματιάς, γι΄αυτό μη δίνεις τόση αξία στον εαυτό σου. Μη μπερδεύεσαι, δε λέω πως δε θα έπρεπε να σε διεγείρει ένα γυναικείο σώμα. Απλά μην έχεις τη ψευδαίσθηση πως αυτοσκοπός του είναι να σε διεγείρει.
Το «πρόβλημα» με τις γυναικείες θηλές, αλλά και το στήθος ευρύτερα, είναι ότι προσλαμβάνεται ως κάτι πρωτίστως σεξουαλικό, με αποτέλεσμα να αντικειμενοποιείται όταν υπάγεται στην αντρική ματιά. Η αντικειμενοποίησή του συμβάλει στην αστυνόμευσή του. Από την άλλη, η επανεξέταση τέτοιων αντιλήψεων μπορεί να οδηγήσει σε ενδυνάμωση της γυναικείας ελευθερίας και στην «αποσεξουαλικοποίηση» του σώματός μας. Εξάλλου, ένας από τους πυλώνες του φεμινιστικού κινήματος είναι η ενίσχυση της αυτονομίας του σώματος. Με σουτιέν ή χωρίς, αυτό που ζητάμε είναι αποσεξουαλικοποίση τώρα!
