Ο έρωτας και τα συμπτώματα αυτού, συνοδεύουν τον άνθρωπο από τα πρώτα βήματα της ζωής του έως και τα τελευταία του. Είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό, χρόνιο αντικείμενο έρευνας, ικανή και αναγκαία συνθήκη για την υγιή ψυχική κατάσταση του υποκειμένου. Το πρόσωπο του έρωτα ωστόσο είναι πολυμορφικό, εμφανίζεται με πολλά πρόσωπα και δεν είναι όλα όμορφα και φιλικά. Κάποιες φορές ο έρωτας ξεπερνά τα πλαίσια του φυσιολογικού και αφορά ένα λιγότερο γνώριμο προσωπείο, που δεν εκδηλώνεται με πάθος και προσμονή, αλλά με εγωκεντρισμό και αλαζονεία. Σας μιλώ για τον έρωτα προς τον εαυτό, γνωστό και ως Ναρκισσισμό.
Η προσωπογραφία του Νάρκισσου μέσα από τον ομώνυμο μύθο είναι ευρέως διαδεδομένη ως παράδειγμα προς αποφυγή. Γονείς ανά τον κόσμο εξιστορούν στα παιδιά τους τον μύθο σαν παραμύθι για καληνύχτα, πιστεύοντας ότι το «παραμύθι» θα αφήσει στο υποσυνείδητο των μικρών παιδιών την ηθική σφραγίδα που υπόσχεται.
Για όσους δεν γνωρίζουν το περιεχόμενο του μύθου, επιτρέψτε μου να κάνω μια μικρή εισαγωγή. Ο συγκεκριμένος μύθος αναφέρεται σε έναν πανέμορφο νεαρό άντρα, ο οποίος ήταν τόσο όμορφος που τον ζήλευαν άνθρωποι και θεοί. Ο Νάρκισσος, λαμβάνοντας τόσες φιλοφρονήσεις και ενδείξεις θαυμασμού, άρχισε να μεγαλοποιεί την εικόνα του εαυτού του σε σημείο υπερβολής. Πίστευε πως κανένας δεν ήταν ανώτερος του ή ισάξιος του, εκτός από την δίδυμη αδερφή του την Ηχώ, με την οποία ήταν κρυφά ερωτευμένος. Όταν η αδερφή του πέθανε άδοξα, ο Νάρκισσος βυθισμένος στη θλίψη κοιτούσε τον εαυτό στην όχθη μιας πηγής στις Θεσπιές, για να θυμάται το πρόσωπο της αγαπημένης του αδερφής. Εκεί πέθανε από εξάντληση και ασιτία.
Μια εναλλακτική προσέγγιση είναι αυτή του Οβίδα, σύμφωνα με την οποία η Ηχώ ήταν νύμφη ερωτευμένη με τον Νάρκισσο, ο οποίος λόγω της μεγαλομανίας του την απέρριψε. Εκείνη για να τον τιμωρήσει στράφηκε στην θέα Νέμεση, που τον έκανε να ερωτευτεί την αντανάκλαση του. Μια μέρα καθώς ο νεαρός θαύμαζε την αντανάκλαση του, έσκυψε να την φιλήσει, υπνωτισμένος έχασε την ισορροπία του, έπεσε στο νερό και πνίγηκε. Στο σημείο αυτό φύτρωσε το λουλούδι που πήρε το όνομά του. Και στις δύο περιπτώσεις η δραματική φιγούρα του Νάρκισσου παρουσιάζει μια διαταραγμένη προσωπικότητα.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά ενός Ναρκισσιστή;
Ο Ναρκισσισμός αρχικά χωρίζεται σε δύο βασικά στάδια, το πρωτογενές και το δευτερογενές. Ο πρωτογενής Ναρκισσισμός είναι ουσιαστικά ένας αμηντικός μηχανισμός που ενεργοποιείται στα μικρά παιδιά μεταξύ έξι μηνών και έξι χρόνων. Η εστίαση στο «εγώ» προστατεύει το παιδί από πιθανά ψυχικά τραύματα στην ευάλωτη ηλικία διαμόρφωσης προσωπικότητας.
Ο δευτερογενής Ναρκισσισμός είναι επίσης φυσιολογικός, καθώς αναφέρεται στην αναζήτηση επιβεβαίωσης της ταυτότητας μέσα από ένα επιτυχημένο κοινωνικό στάτους. Το συγκεκριμένο είδος ναρκισσισμού μετατρέπεται σε παθογένεια μόνο ελλείψει εμπάθειας προς τους άλλους, όταν δηλαδή το άτομο για να εξασφαλίσει το κοινωνικό γόητρο, χρησιμοποιεί τους άλλους δίχως έλεος. Τα κλασικά συμπεριφορικά χαρακτηριστικά ενός ναρκισσσιστή είναι λίγα αλλά καθοριστικά, τόσο στην σχέση του ατόμου με τους άλλους, όσο και στη σχέση του με τον ίδιο του τον εαυτό.
Ένας Νάρκισσος της σύγχρονης εποχής, είναι ναι μεν κοινωνικός για να μπορεί να αναδείξει τα επίπεδα επιτυχίας του, ποτέ δεν αναπτύσσει δε κοινωνικούς δεσμούς, καθώς φοβάται ότι με τον τρόπο αυτόν μπορεί να ελέγχεται από άλλους. Υποβαθμίζει τους ελλιπείς, αν όχι ανύπαρκτους ανθρώπινους δεσμούς, σε ισχυρούς δεσμούς με υλικά πράγματα. Το κοινότυπο δηλαδή προφίλ του επιτυχημένου άντρα που αγαπά περισσότερο το αμάξι του από την σύντροφό του, το καλύτερο και πιο on point παράδειγμα.
Για τον ίδιο λόγο ο Νάρκισσος μας παρουσιάζει έντονη ζήλια απέναντι στα υλικά αγαθά άλλων ανθρώπων και νιώθει την επιθυμία να τα καταστρέψει. Ένα ακόμα στοιχείο που τον χαρακηρίζει είναι η ζήλια προς τα νιάτα. Ο new age Νάρκισσος ζει την ζωή στα άκρα για να αναδείξει την επιτυχία του: αλκοόλ, ξενύχτια, καταχρήσεις και όλα όσα υπόσχονται λιγότερη stamina και πρόωρη γήρανση. Ακόμα κι αν δεν έχει πετύχει όσα θέλει, είναι διατεθημένος να κακομεταχειριστεί το σώμα του για να διαταράξει την ηρεμία των άλλων και να βρεθεί στο κέντρο της προσοχής.
Γενικότερα, τα άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα ναρκισσισμού, έχουν κάποια στοιχεία από Borderline Disorder, μια διαταραχή που αναφέρεται στα άτομα τα οποία είναι εθισμένα στο να χειραγωγούν έμμεσα κυρίως, τους άλλους για να φέρουν εις πέρας τους δικούς τους στόχους. Ένας ναρκισσιστής ποτέ δεν κάνει λάθος, όλοι οι άλλοι έχουν άδικο. Δεν δέχεται πότε κριτικές ή συμβουλές, ενώ δεν ενδιαφέρεται ούτε αφιερώνει πότε χρόνο για αν ακούσει προβλήματα άλλων, εκτός αν μεσολαβεί το προσωπικό συμφέρον, εκεί προσποιείται ότι ακούει. Είναι πολύ απορροφημένος από την καθημερινή ρουτίνα, γιατί συνήθως έχει κάποιον υψηλό στόχο και λόγω έλλειψης ισχυρών κοινωνικών δεσμών η ρουτίνα της εργασίας, αποτελεί το προστατευτικό κέλυφος που αποτρέπει το συναισθηματικό breakdown. Είναι πολύ επιρρεπής σε κατάθλιψη και απογοητεύσεις, καθώς έχει υπερβολικά υψηλούς στόχους. Όλα αυτά συνδυάζονται με ένα πνεύμα έντονου ανταγωνισμού και μια μανία εστίασης σε πράγματα που μοιάζουν ρηχά, όπως για παράδειγμα εξωτερική εμφάνιση, ρούχα, ακριβά εστιατόρια κλπ.
Μακάρι ο Νάρκισσος να ήταν μόνο ένας μύθος. Υποθέτω όπως υπάρχουν οι σύγχρονες Σταχτοπούτες, έτσι υπάρχουν και κάτι κελεπούρια ανάλογα. Εννοείται πως δεν αναφέρομαι μόνο στο ανδρικό φύλο, πολλές γυναίκες γίνονται τέτοια «πανέμορφα» λουλούδια σε χρόνο dt. Καλώς ή κακώς η κοινωνία υψηλών προδιαγραφών στην οποία ζούμε υπάρχει για να ρίχνει νερό στις γλάστρες μικρών Νάρκισσων. Είναι ένα plus να μπορείς να επιβιώνεις μόνος σου και να φτάνεις ψηλά, αλλά δεν χρειάζεται να πατάς επί πτωμάτων. Αγαπητοί Νάρκισσοι του 21ου αιώνα, εάν μπορούσατε να δείτε πέρα από το εαυτό σας θα είχατε καταλάβει πως υπάρχουν πολλά για να ερωτευτεί κάποιος εκεί έξω.
