Το τελευταίο έτος- είτε είναι το 4ο, το 6ο ή το 12ο- είναι καθοριστικό για έναν φοιτητή. Πώς να μην είναι άλλωστε, όταν επιτέλους έχεις περάσει όλα τα επίπονα στάδια για να φτάσεις στο πολυπόθητο πτυχίο. Δε θα σε ξανακόψει κάνεις και δεν θα ξαναχρειαστεί να διαβάσεις για εξεταστική.
Αλλά δεν μπορεί να είμαι η μόνη που δε χαίρομαι που τελειώνω. Ελάτε και πείτε μου αν είμαι τρελή. Δηλαδή καθίστε να το σκεφτείτε λίγο. Το να είσαι φοιτητής είναι τέλειο. Είσαι αρκετά μεγάλος, ώστε να κάνεις ό,τι θες κι αρκετά νέος ώστε να συγχωρείσαι όταν κάνεις αυτό που θες και δε σου βγαίνει σε καλό. Έχεις όλη τη ζωή μπροστά σου και η ζωή αυτή είναι αρκετά προστατευμένη. Ακόμη κι αν δουλεύεις, έχεις κάποια στήριξη από τους γονείς σου και δεν αποκλείεται να ζεις ακόμα μαζί τους. Κι ακόμη κι αν δεν σου αρέσει η δουλειά που κάνεις, έχει μια αίσθηση προσωρινότητας. Σκέφτεσαι ότι δε θα το κάνεις για πάντα. Ξέρεις φυσικά πόσο δύσκολο θα είναι να βρεις δουλειά χρησιμοποιώντας το πτυχίο σου, αλλά αναβάλλεις αυτήν την ανησυχία για μετά το τέλος των σπουδών.
Όταν όμως πλησιάζεις στην απόκτηση του πτυχίου σου, καλείσαι να κάνεις αυτές τις σκέψεις, αυτή τη φορά στα σοβαρά. Και δεν είναι μόνο το τι θα κάνεις μετά, αν θα ψάξεις για άλλη δουλειά, αν θα κάνεις κάποιο μεταπτυχιακό, κλπ. Οι ανησυχίες επεκτείνονται σε όλες τις πτυχές της ζωής σου. Αρχίζεις και σκέφτεσαι αν θες να μείνεις στην πόλη ή στη χώρα σου, αν πρέπει να νοικιάσεις σπίτι και να εγκαταλείψεις το πατρικό σου, αν πρέπει να αρχίσεις να ψάχνεις για υποτροφίες, κι άλλα τόσα.
Και είναι και το συναισθηματικό κομμάτι. Σε πολλούς φοιτητές δεν αρέσει το αντικείμενο των σπουδών τους, αλλά συνειδητοποιούν ότι είτε είναι πολύ αργά να το εγκαταλείψουν είτε δεν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης. Έτσι, ανυπομονούν να τελειώσουν. Κάθε μάθημα που δεν περνάνε είναι γι’ αυτούς μια σημαντική καθυστέρηση, ένα εμπόδιο για τη ζωή που φαντάζονται. Και συνήθως έχουν κάποιο μελλοντικό σχέδιο για τη ζωή αυτή. Ένα μεταπτυχιακό που στρέφεται περισσότερο στα δικά τους ενδιαφέροντα, ένα δεύτερο πτυχίο σε κάτι που αγαπούν (τώρα που δε χρειάζεται πλέον να ικανοποιήσουν κανέναν συγγενή) ή ένα νέο ξεκίνημα στο εξωτερικό.
Για εμάς όμως, που πραγματικά αγαπήσαμε το αντικείμενό μας απροσδόκητα πολύ και που η φοιτητική ζωή ήταν όντως τα καλύτερά μας χρόνια, η συνειδητοποίηση ότι αυτό το κομμάτι της ζωής μας τελειώνει δεν είναι κάτι εύκολο. Ακόμα κι αν δώσουμε παράταση στις σπουδές μας όμως, με ένα δεύτερο πτυχίο ή ένα μεταπτυχιακό, ξέρουμε ότι δεν είναι το ίδιο. Μέχρι τώρα ήμασταν νέοι φοιτητές. Τώρα είμαστε απλά νέοι. Η μετάλλαξη σε συνειδητοποιημένους, ώριμους ενήλικες δεν παίρνει άλλες αναβολές. Θα γίνουμε ενήλικες με δουλειές, με πρόγραμμα, με σοβαρές σχέσεις τις οποίες θα στεγάζουμε σε ενοικιαζόμενα 2αρια στο κέντρο. Η ερώτηση «Πόσα μαθήματα χρωστάς για το πτυχίο» θα δώσει τη θέση της στην ερώτηση «Πότε θα βρεις ένα καλό παιδί;» και «Πότε με το καλό ο γάμος;». Ε πείτε μου τώρα ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν σας αγχώνει.
Η σχολή στην οποία σπουδάζω δεν ήταν επιλογή μου. Λίγο πολύ άφησα τις πανελλήνιες να κάνουν αυτήν την επιλογή για μένα. Μόνο μετά το τέλος του πρώτου εξαμήνου συνειδητοποίησα ότι ήταν για καλό, αφού τελικά το αντικείμενο μου άρεσε. Τώρα όμως, δεν υπάρχει κανένα σύστημα το οποίο να με μεταφέρει αυτομάτως στο επόμενο στάδιο και καλούμαι να κάνω εγώ τις επιλογές. Θέλεις να δοκιμάσεις να κερδίσεις εκείνη την υποτροφία στο πανεπιστήμιο που πάντα ήθελες; Θες να εμβαθύνεις σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο μέσα από ένα μεταπτυχιακό; Θες να αλλάξεις καριέρα; Να αλλάξεις πόλη; Να αλλάξεις σπίτι; Έχεις την ελευθερία να κάνεις όλα τα παραπάνω. Κι όμως η ελευθερία αυτή αγχώνει κι αυτό είναι το κόστος της. Θες πίστωση χρόνου, αλλά νιώθεις ότι ο χρόνος τελειώνει και η μετάλλαξη σε ενήλικα, που λέγαμε, έχει ήδη αρχίσει. Αυτά σε περίπτωση που πίστευες ότι το πτυχίο είναι μια φωτογραφία στο Instagram με τήβεννο και δακρύβρεχτη περιγραφή.
